CHĘCINY
15 09 2011 r.
Sesja popularno-naukowa pt.
Maceby – milczące świadectwo życia
Chęciny, gmina loco, kamienica Niemczówka, woj. świętokrzyskie
Organizator: Centrum Informacji Turystycznej i Historycznej Gminy Chęciny
tekst utworzył i zamieścił
Dariusz Kalina
OT NID Kielce
Spotkanie rozpocznie sie o godzinie 15.00 w Niemczówce
CMENTARZ ŻYDOWSKI (kirkut) (R. 1095 z 02.03.1991)
Jest zlokalizowany na północno – wschodnim zboczu Góry Zamkowej, na gruncie należącym doi starostwa jak widzimy to na mapie Donacji. Na jego terenie znajduje się ok. 100 nagrobków (maceby) wykonanych z czerwonego piaskowca i marmuru chęcińskiego. Ich formę określił A. Penkala w następujący sposób: Prostokątne płyty zwieńczono łukami o różnych kształtach: pełnym, podwieszonym, odcinkowym, podkowiastym, trójlistnym a także trójkątnym. Część jest prostokątną płytą. Są ozdobione elementami architektonicznymi, symbolicznymi płaskorzeźbami z ornamentyką roślinną i zwierzęcą oraz przedmiotami używanymi podczas praktyk religijnych, które wykonano techniką reliefu z precyzyjnym detalem rzeźbiarskim. Również w części tekstu hebrajskiej inskrypcji występuje staranne hebrajskie liternictwo. Na niektórych płytach zachowały się ślady polichromii. Zdewastowane, głownie wskutek działań atmosferycznych, część płyt uniemożliwia określenie czasu ich powstania. Analizując formę, jak i zapis informujący o dacie zgonu, sądzę, że część pochodzi z 2 połowy XVII wieku. Najwięcej jednak z końca ubiegłego wieku i okresu międzywojennego. Nagrobki na terenie cmentarza są zorientowane a pochówki lokowano rzędowo. Występują również pochówki podwójne. Podział na kwatery nie występuje,a układ komunikacyjny jest już nieczytelny. przypuszcza się, że kirkut mógł powstać po połowie XVI wieku, w tekście lustracji z 1661 r. zanotowano, że chęcińscy Żydzi posiadali prawo na Kierchow. W 1668 r. uzyskali zgodę na odnowienie cmentarza.W okresie międzywojennym teren nekropolii był otoczony parkanem z bramą, na której był daszek kryty gontem, a na jego terenie znajdowłą się dom przedpogrzebowy. Został formalnie zamknięty w 1964. Dojazd do niego został obecnie uniemożliwiony poprzez ustawienie na drodze dojazdowej metalowej bramy.
zobacz, A. Penkala, Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992, s. 31-32; tenże, Cmentarz żydowski, Karta Cmentarza, archiwum WUKZ w Kielcach
