Dokumenty do dziejów Chęci z tego czasu, oprac. D. Kalina:
XIV stulecie to w pierwszej jego połowie uspokojenie niepokojów wokoło naszego kraju krążących, a związanych z walkami tak z pretensjami władców Czech do korony polskiej, jak i zewnętrznymi wrogami. Koronacja Władysława Łokietka to tylko początek krzepnięcia Regniae Poloniae. Panowanie zaś jego syna Kazimierza zwanego Wielkim to okres wewnętrznego wzbierania siły Narodu – wznoszono kościoły i zamki, klasztory, zakładano nowe, a lokowano na dogodniejszych prawach stare osady miejskie i wiejskie.
W tym czasie kronika Chęcin obejmuje następujące wydarzenia:
– 1306 r. zamek jako książęcy (castrum nostrum ducale) wymieniony w dokumencie Władysława Łokietka, razem z 11 wsiami: Brseg, brezno, Rachcouici, Gori, zayeczkow, Salessice, Lesczicza, Cessle, Scotniki, Złotniki et wsecropi
– po 1306 r. a przed 1325 r. lokowane zostało miasto
– 7 VI 1307 r. odwołanie tzw. wielkiego przywileju wydanego dla biskupstwa krakowskiego przez księcia Władysława Łokietka na wiecu w Wiślicy. Wydany nowy przywilej obiecywał zachowanie przywilejów danych temuż biskupstwu jedynie przez Bolesława Wstydliwego i Leszka Czarnego, zatem wycofano nadaną przez Wacława II wolność fortyfikowania m.in. Kielc i Tarczka, oraz obietnicę nadania zamku chęcińskiego z kluczem wsi
– 22 IX 1307 r. w obozie pod zamkiem w Chęcinach: książę Władysław Łokietek wydał dokument dotyczący wsi Dzierzaniny, przenosząc ją na prawo magdeburskie
– 1308 r. Chęciny były w rękach Łokietka, wystawił tu przywileje, m.in. potwierdzenie prawa niemieckiego dla klasztoru sulejowskiego w miejsce utraconego w pożarze Sieradza. Dokument wystawiony został in Chanczin, a świadkował w nim Wrozslaus castellanus de Chancin. Nie można zatem wątpić, iż zamek był wówczas ośrodkiem terytorialnej administracji książęcej
– 1309 r. papież Klemens V tak pisał o Łokietku: …castra vero et alia bona ad Episcopalem sedem Cracoviensem spectantia nequitur occupavit, a więc nic nie wspominał o jakichkolwiek stratach Kościoła na terenie archidiecezji gnieźnieńskiej, na terytorium której znajdował się zamek
– 21 III 1315 r. książę Władysław Łokietek przebywał w Chęcinach, gdzie wydał przywiej dla m. Słupczy na trzy jarmarki
-19 III 1318 r. przebywający w Chęcinach książę Władysław Łokietek potwierdza nadanie dokonane przez comesa Stanisława ze Zbożenny klasztorowi sulejowskiemu obu brzegów rzeki Radomki
– 22 III 1318 r. przebywający w Chęcinach książę Władysław Łokietek w Chęcinach omówił z opatem sulejowskim termin zjazdu w Sulejowie;
– 1318 r. arcybiskup Janisław z powodu wojny z Krzyżakami złożył na zamku na przechowanie naczynia złote i srebrne katedry gnieźnieńskiej
-po 1320 r. król Władysław Łokietek po koronacji: ipse rex dans trengas pacis predictis fraudulentis nobilibus (dziedzicom Babimoszcz i Zbąszynia), visis personis ipsorum voluit ipsos suspendi et aequis tranci tamen consilium ipsius non permisit, sed ipsos incarceravit et ad turrium in castro Chanczyny resposuit cały rok
– 1325 r. potwierdzenie istnienia powiatu chęcińskiego. Informacja umieszczona w dokumencie dotyczącym wsi Rykoszyn, należącej do Wierzchosława, kanonika krakowskiego, ...Rykosin wlgaliter dictam et in districtu civitatis nostre Chancin situatam…
– 1330 r. potwierdzenie miejskości Chęcin
– 3 VI 1330 r. Hic rex Wladislaus faciens colloquium faciens filio suo Kazimiro, qui duxerat filiam Gedimini ducis Litwanorum…in festo sancta Trinitatis in Chanczin
– 1330 r. zwołany wiec rycerski do Chęcin. Arcybiskup gnieźnieński Janisław spisuje nową ugodę między królem Władysławem Łokietkiem i duchowieństwem krakowskim
– 2 V 1331 r. przywilej króla Władysława Łokietka, wydany na prośbę Stanisława prepozyta miechowskiego
– 14 VI 1331 r. król Władysław Łokietek uczestniczył w wiecu rycerskim w Chęcinach
– 1350 r. według Rubrycelli diecezji kieleckiej około tego roku powstał w Chęcinach kościół parafialny fundacji królewskiej
– 1357 r. król Kazimierz Wielki zatwierdził arcybiskupowi gnieźnieńskiemu dziesięciny z ceł m.in. ...in infrascriptis oppidis et civitatibus videlicet…in Malogoszcz, in Chanczyn, in Skrzyn, in Spycimirz…
– 1359-1360 r. król Kazimierz Wielki umieścił w zamku chęcińskim swą żonę Adelajdę Heską, polecając ją uwadze miejscowego starosty. Gdy listy jej były zbyt natrętne, kazał ją przewieść do zamku w Żarnowcu pod opiekę kasztelana Zbigniewa. Może Chęciny już wtedy były uposażeniem wdów królewskich. Na zamku może przebywała siostra Kazimierza Elżbieta, żona Ludwika Węgierskiego
– 5 III 1367 r. bulla papieża Urbana V, w której przytoczono słowa króla Kazimierza Wielkiego: iż wśród skał i gór, w miejscach pustych i ponuremi lasami zarosłych, gdzie tylko sam dziki i drapieżny zwierz przemieszkiwał, budując zamki, miasta i wsie, w nowo założonych siedzibach, jako to w Chęcinach, w Skawinie, Szydłowie i Opocznie zaprowadzić i ufundować nowe kolonie Franciszkanów, którzyby swą nauką, roztropnością i przykładem wiernych Chrystusowi Panu utwierdzili, a niewiernych do tejże wiary doprowadzali
– 1368 r. fundacja klasztoru franciszkanów przez Kazimierza Wielkiego. Wkrótce został on obdarowany przez mieszczan rolami i czynszami
– 4 XII 1369 r. pobyt króla Kazimierza Wielkiego na zamku w Chęcinach, potwierdzone: 28 V 1521 r. Litterae Casimirii III regia datae in Chanczin domonica post OO. SS. anno 1369 super donatione oppidi Cosmynek districtus Calissiensis, Barthussio de Vezenberg, heredi de Nabisschicze, ad preces Venceslai de Ostrorog, castelani Calissiensis, invocantur et confirmantur
– 1380 r. wzmiankowany jest pierwszy raz Jan, pleban de Chanczini
– 1382 r. część wsi Wszekropy, w chwili lokacji Chęcin nalężąca do księcia, włączona do nowo erygowanego miasta, część zaś prywatna w 1382 r. została spuszczoną wójtowi w Chęcinach
– 1 VIII 1384 r. wójt chęciński Marcin Korczek oraz sąd ławniczy poświadczył, że szlachetny Świętosław, były podskarbi króla Kazimierza Wielkiego i komornik krakowski, który w obrębie miasta miał tenutę, oddał Ioanni Tropper, mieszczaninowi chęcińskiemu, za 250 grzywien swe hereditates in gradibus civitatis et Schetrop et in limitibus Skyby cum omnibus utilitatibus. Można przypuszczać, że tak znaczna suma za nieokreślony bliżej obszar ról, gajów i nieużytków świadczy o tym zapewne, iż były to tereny atrakcyjne górniczo. Możliwe, że Marcin Korczek był tylko wójtem dziedzicznym, źródła późniejsze nie rejestrują istniania w Chęcinach wójta dziedzicznego; zob.:
In nomine Domini amen. Quoniam in humanis rebus ludit potentia varias dominum formas cottide innouando, ideo ea, que fiunt in tempore, labe temporis in obliuinis percipiture deferuntur, nisi literarum apicibus ac viuarum vocum testimonio fulcitantu. Innotescat igitur presentibus, quod ad memoriam veniat et posteriorum, quot nos Martinus Korczek dictus, advovatus Chanczinensis unacum scabinis bannito ex iudicio ad universorum noticiam tam recordiationis habita consideracione, non compusus nec coactus et matura deliberacione contulit discreto viro Iohanni Tropper dicto et heredibus suisque legittimis successooribus natis aut nascedis per ducentas et quinquaginta marcas (hereditates) in gradibus civitatis et schetrop et in limitibus skyby cum omnibus utilitatibus circumferencialiter iacentibus et cum singulis proventibus ad eadem pertinentibus, scilitet agris, silvis, aquis, pratis, pascuis, ……, piscinis, molendino, veluti habebat sua in tenuta prenonminatus dominus Swantosslaus perpetuo vallitura, Iohanni Troperi dicti et ad usus beneplacitos connuertendas, prout sibi et igitur condicione interposita, guod sepedictus dominus Swantosslaus habet de omnibus iniuriis (Iohannem) et preiuriis et arestacionibus eximere et deliberare. In cuius rei testimonium sigilum scabinorum bannito ex iudicio est aplicatum. Testes provide viri scabini: Rosencrancze, Possowsky, Gregorius sutor, Crasse Maczek, Ursula Esscherer, Misslic et aliis quam plurimis bene partier fide dignis, datum et actum proxima feria sexta ante festum beati Procopii, sub anno Domini MCCCLXXXIIII, bannito in iudicio.
– 1388 r. wymieniono iudicium Chanczinensis: Littera – Uxor castellani Czechoviensis ponet litterem iudici Chanczinensis contra relikta Nicolai de Chrzelow pro maiori causa scilicet centum marcis
– 12 X 1388 r. dan w Chęcinach: sąd ziemski sandomierski zaświadcza, że Paszko de Chwełcicz sprzedał część swej wsi Janowi z Maleszowej
– 26 VII 1388 r. zakupiono w Chęcinach 4 kamienie do młyna zamkowego w Nowym Mieście Korczynie. Dowodzi to istnienie wydobycia i obróbki kamieni młyńskich w XIV w. Zob.
Dominico die in crastino s. Jacobi ap. (26/7) pro IV molaribus ad molendina castri Novocivitas in Chancin emptis, pro parte regali II marc.
– 1388 r. ukończenie budowy klasztoru franciszkanów
– 16 1393 r. rejestr podrzędztwa korczyńskiego wspomina: viceprocuratori cum familie castri ad actam septimanum: carnes, pisum, mileum, caules et alia propria, panis et ceruisia de molendinis. Eodem die Stanislao rectori wquorum dni Regis equitanti in Chanczini ad dnum Regem cum equis, pro callis VI gr. Nicolao rectori canium ibi curenti pro calceis II scoti. Summa septimane V scoti.
– 1394 r. według Rejestrów podskarbiego Hinczki, wypłacono 4 grzywny więziony był książę Andrzejek
– 1396 r. ...Nicolaus Bochner, magister monete et theloneator Cracoviensis ac zupparius plumbifodinarum Ilkussiensium et Chanczinensem...
– 11 III 1398 r. termini in Chanczini
