blog autorski
Andrzej Łopaciński
b. Wójt Gminy Pierzchnica
Wstęp
Mam niezwykłą przyjemność zaprosić Państwa na kolejną odsłonę dziejów Kultury Polskiej na naszej skromnej pierzchnickiej scenie. Głównymi aktorami w tej sztuce byli, są (a i będą) mieszkańcy naszej gminy. Cieszy fakt, że wśród naszych gości, którzy przyjęli zaproszenie są panowie: Dariusz Kalina, Roman Mirowski oraz Władysław Strojny. Przygotowana przez nich opowieść o naszej Małej Ojczyźnie została zapowiedziana jeszcze z początkiem 2010 roku, kiedy powstał zamysł inauguracji programu ożywienia świadomości kulturowej mieszkańców Pierzchnicy i okolicznych wsi.
W minionych wiekach przez naszą ziemię przeszło wiele pokoleń, które postawiły po sobie ślady swego życia, uczuć i pracy. Przeszły przez nią wrogie Polsce wojska i dlatego wiele z tego dziedzictwa nie dotrwało do naszych czasów – ale to co pozostało, i to co jest możliwe do odtworzenia, może być obiektem naszego zainteresowania. Zasoby te są naszą własnością taką samą jak ziemia, po której chodzimy, ale należy je tak wykorzystać, aby mogły być pomocne nad niezwykle trudnym zadaniem rewitalizacji naszego miasteczka i wyposażenia go w te wszystkie atrybuty, które pozwolą na przystosowanie go do naszych potrzeb i wyzwań. Program ten może być skutecznym sposobem aktywizacji społeczności lokalnej oraz rozwoju gospodarczego i kulturowego mieszkających tu ludzi – w dziedzinie agroturystyki, usług i handlu.
Ekspozycja dziejów gminy Pierzchnica, oraz ludzi z nią związanych – teraz i w przeszłości, jest treścią tegoż programu, zaś podstawową metodą wszystkich naszych działań będzie przekształcanie świadomości naszej społeczności poprzez wydarzenia o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim.
Trwają prace nad Programem Opieki nad Zabytkami Gminy Pierzchnica na lata 2010 -2014 oraz Gminnej Ewidencji Zabytków, które to akty prawne są realizacją zamysłu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej skutecznej opieki nad Polskim Dziedzictwem Narodowym na terenach każdej gminy, a w którym to dziele obiecał silne wsparcie Pan Dariusz Kalina. Na podstawie tych opracowań możliwa będzie skuteczna opieka nad kościołami, domami, ulicami, placami, organizowaniem planów odbudowy i rewitalizacji. Przed nami gruntowna przebudowa rynku, remont ulicy Błońskiej oraz realizacja innych zamierzeń o charakterze użyteczności publicznej – wymagające oprócz znacznych środków finansowych równie dużego wysiłku ze strony całej społeczności Gminy Pierzchnica.
– Proszę Państwa, w imieniu Autorów zapraszam do zapoznania się z niniejszym opracowaniem ukazującym dawne tło historyczne, na tle którego teraz realizują się nasze plany i zamierzenia. Słowa podzięki składam wszystkim trzem panom, za trud i poświęcenie, ale i za zapał przy pracy nad tą książką, oraz za nadzieję na inne, o podobnej treści, miłe nam niezwykle – bo dotyczącej tego, co nas łączy – naszej ziemi.
Na koniec pragnę zapowiedzieć w najbliższym czasie sesję naukową poświęconą wyłącznie dziejom naszego miasteczka, które swoimi początkami podobnie jak innych starych miast w regionie sięga czasów króla Kazimierza Wielkiego.
Życząc ciekawej lektury, zapraszam wszystkich do Pierzchnicy zapewniając tradycyjnie o naszej słynnej gościnności.
Andrzej Łopaciński, wójt Gminy Pierzchnica, Wstęp………………………………………………………….. s. 5
Dariusz Kalina, Od redakcji………………………………………………………………………………………………….. s. 7
Część I Dariusz Kalina, Pierzchnica i dobra okoliczne……………………………………………………….. s. 9
Kościoły parafialne związane z dziedzictwem Gminy Pierzchnica:……………………………………………………………………………………………… ……………………………s. 12
Szydłów – miasto powiatowe:………………… ……………………………………………………………………………………..s. 39
Siedziba zarządu powiatu – zamek w Szydłowie………………………………………………………………………………… s. 39
Miasto ……………………………………………………………………………………………………………………………………… s. 43
W Ekonomii Szydłowskiej…………………………………………………………………………………………………………….. s. 47
Miasto Pierzchnica……………………………………………………………………………………………………………………… s. 52
Dobra naturalne:
Klucz drugnieński:
Siedziba klucza – dwór w Drugni………………………………………………………………………………………………………………………………………… s. 70
Klucz szczecnieński:……………………………………………………………………………………………………………………….. s. 76
Siedziba klucza – dwór zwany zamkiem Szczecnie………………………………………………………………………………… s. 76
Klucz maleszowski……………………………………………………………………………………………………………………………. s. 84
Siedziba klucza – dwór zwany zamkiem w Maleszowej, pałac Tarnoskała………………………………………….. ………..s. 84
Dodatek. Katalog zabytków na terenie Gminy Pierzchnica……………………………………………………………………………………………………………………………………. s. 91
Zarys bibliografii …………………………………………………………………………………………………………………………… s. 95
Wkładka barwna…………………………………………………………………………………………………………………………….. s. 99
Część II Roman Mirowski, Zabytki Pierzchnicy i okolic……………………………………………………………….. s. 131
Od autora……………………………………………………………………………………………………………………………………… s. 131
Pierzchnica. Być miastem…………………………………………………………………………………………………………………… s. 133
Pierzchnica. Układ przestrzenny i jego przemiany:…………………………………………………………………………………. s. 135
Pierzchnica. Pierwotny kościół parafialny ……………………………………………………………………………………………. s. 140
Pierzchnica. Nieistniejąca kaplica drewniana p. w. św. Anny…………………………………………………………………… s. 142
Pierzchnica. Kościół parafialny p.w. św. Małgorzaty……………………………………………………………………………….. s. 143
Pierzchnica. Zabudowa miejska…………………………………………………………………………………………………………… s. 146
Pierzchnica. Zespół piwnic na Czerwonej Górze…………………………………………………………………………………….. s. 150
Pierzchnica. Kapliczka św. Anny………………………………………………………………………………………………………….. s. 151
Pierzchnica. Zabytki dawnego przemysłu………………………………………………………………………………………………. s. 152
Drugnia. Kościół parafialny p.w. św. Wawrzyńca…………………………………………………………………………………….. s. 152
Drugnia. Dwór………………………………………………………………………………………………………………………………….. s. 155
Drugnia. Kapliczka św. Jana Nepomucena……………………………………………………………………………………………… s. 156
Lisów. Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja…………………………………………………………………………………………… s. 157
Maleszowa. Zamek……………………………………………………………………………………………………………………………. s. 159
Maleszowa. Próba rekonstrukcji zamku………………………………………………………………………………………………… s. 161
Maleszowa. Dwór …………………………………………………………………………………………………………………………….. s. 162
Maleszowa. Ruiny stajni i wozowni………………………………………………………………………………………………………. s. 164
Maleszowa. „Lamus” i zabudowa folwarku…………………………………………………………………………………………….. s. 165
Maleszowa. Figura św. Jana Nepomucena…………………………………………………………………………………………….. s. 167
Maleszowa. Pietà………………………………………………………………………………………………………………………………. s. 168
Morawica. Ruiny kaplicy……………………………………………………………………………………………………………………. s. 168
Piotrkowice. Dawny kościół parafialny – obecnie cmentarny…………………………………………………………………… s. 170
Piotrkowice. Kościół i klasztor…………………………………………………………………………………………………………….. s. 171
Piotrkowice. Zespół pałacowo-parkowy Tarnoskała………………………………………………………………………………… s. 174
Potok. Kościół parafialny……………………………………………………………………………………………………………………. s. 175
Suliszów. Dwór – zbór………………………………………………………………………………………………………………………… s. 177
Szczecno. Dwór………………………………………………………………………………………………………………………………… s. 178
Szydłów. Brama Krakowska………………………………………………………………………………………………………………… s. 179
Szydłów. Zamek……………………………………………………………………………………………………………………………….. s. 181
Szydłów. Kościół farny p.w. św. Władysława………………………………………………………………………………………….. s. 182
Szydłów. Kościół p.w. Wszystkich Świętych…………………………………………………………………………………………… s. 183
Szydłów. Ruiny kościoła p.w. Św. Ducha……………………………………………………………………………………………….. s. 185
Szydłów. Mury, dzwonnica i wikarówka……………………………………………………………………………………………….. s. 186
Szydłów. Synagoga…………………………………………………………………………………………………………………………… s. 188
Wierzbie. Nieistniejąca karczma…………………………………………………………………………………………………………. s. 189
Zabudowa wiejska gminy…………………………………………………………………………………………………………………… s. 191
Ważniejsze pozycje bibliograficzne…………………………………………………………………………………………….. s. 195
Część III Władysław Strojny, Osadnictwo okolic miasta Pierzchnicy na tle sytuacji gospodarczej i społecznej województwa krakowskiego około połowy XIX wieku………………………………………………… s. 197
1. Środowisko geograficzne………………………………………………………………………………………………………………… s. 197
2. Podziały administracyjne……………………………………………………………………………………………………………….. s. 198
3. Lokacje i struktura własności miast………………………………………………………………………………………………….. s. 201
4. Gospodarka i społeczeństwo województwie krakowskim……………………………………………………………………… s. 204
5. Podziały administracji specjalnej …………………………………………………………………………………………………….. s. 228
6. Wybrana bibliografia……………………………………………………………………………………………………………………… s. 240
Zapisz się na newsletter
