Wieś Bosowice położona na wschodnim krańcu wyniosłym rozległym płaskowzgórzu, ciągnącym się wzdłuż brzegów rzeki Sanicy. Zabudowa wsi zgrupowana jest przy kilku ulicach wiejskich, natomiast zespół dworski znajduje się we wschodniej części wsi. W kierunku południowym teren wokół dworu gwałtownie się obniża, odsłaniając rozległy widok w kierunku południowym, wschodnim i zachodnim. Nazwa jej zapisywana była jako Boseno (1211), Boszonicze (XV w.) Bossowice, Boschowicze, Bossowice. Pod względem przynależności parafialnej znajdowała się w parafii w Kargowie, odnotowanej po raz pierwszy w 1326 r.[1].

Osada ma niewątpliwie wczesnośredniowieczny rodowód, co potwierdzają badania przeprowadzone w ramach AZP[2]. W roku 1211 wykazana jako własność klasztoru premonstrateńskiego w Busku, ale niedługo potem stała się własnością książęcą, którą w 1255 r. Bolesław Wstydliwy nadał Falkowi, synowi Dzierżka[3].

Nie znamy przynależności rodowej tych rycerzy, niewykluczone, że związane były z rodami: Janina, najstarszym na tym terenie, lub przybyłymi nieco później w tę okolicę Grzymałami, z dworem w Pęczelicach w parafii Szczaworyż, lub też osiadłymi nad górnym biegiem rzeki Wschodniej Toporczykami[4].

W pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu w Krakowie odnotowano kilka wzmianek o właścicielach wsi w okresie od drugiej połowy XIV do połowy XV w.: w 1373 r. był nim Janusz z Bosowic, w 1388 r. Hinczka z Bossowic (może Toporzyk), następnie w l. 1405-1443 r. Maciej de Bossocicze herbu Grzymała. Na uwagę zasługuje istnienie w sąsiedztwie wsi Grzymała, należącej do parafii Tuczępy[5].

W dolinie rzeki Wschodniej w końcu XIII w. pojawiła się rycerska rodzina Balickich z rodu Toporczyków[6]. Według Janusza Kurtyki Baliccy dziedzice Balic wiślickich, byli tożsami z rodziną Zagórzańskich. Wywodzili się oni od zmarłego przed 1314 r. rycerza Andrzeja z Płok, który wyjechał na Kujawy po wyparciu Władysława Łokietka z Krakowa przez Wacława czeskiego w 1292 r. Był on przedstawicielem odrębnej, kujawsko-małopolskiej linii rodowej, skoligaconej z od linią morawicką, „krakowską”. Dopiero w okresie 1358-1383 wszystkie linie Pałuków przyjęły herb Topór[7].

Rodowa linia Toporczyków w ziemi wiślickiej reprezentowana była przez rody Naszanów i Balickich-Zagórzańskich piszących się z Płok i Gorenic. Ich przedstawiciele posiadali w XIV w. w ziemi wiślickiej liczne dobra, z których zapewne najważniejsze leżały w parafiach Janina i Ostrowce[8]. Z czasem powiększyli liczbę posiadanych majątków ziemskich. W 1429 r. Żegota, syn Grzegorza z Balic miał wsie: Balice, Palonki, Zawada oraz Śladków. Dobra te odziedziczył po nim syn Piotr, który oprócz tego był właścicielem wsi Jawór i Korytnica w powiecie chęcińskim z prawem patronatu nad kościołem korytnickim. W niedługim czasie Baliccy posiadali w ziemi wiślickiej nieodległe od Stopnicy wsie: Chinków (Hynkowa), Rzegocin (Żegocin) i Zagórzany w parafii Ostrowce, Kuchary w parafii Stopnica i Śladków w parafii Sędziejowice[9]. Przedstawiciele tego rodu pisali się z Zagórzan taktowanych jako gniazdo rodowe. Według herbarza Bonieckiego „Mikołaj z Zagórzan (Zagórzański-przyp. DK) burgrabia krakowski (1405) miał synów Jana i Hinka, dziedzica Zagórzan, po którym synowie: Mikołaj, dziedzic Gorynic, Hinek, kanonik kielecki i Piotr[10].

W pierwszej połowie XV w. część Bosowice należała do ojca Anny z Tęczyna, która wniosła ją w wianie w dom Jana Głowacza z Oleśnicy herbu Dębno, jednego z najbardziej wpływowych i najbogatszych możnowładców w Małopolsce owego czasu. Wielmoża ten uzyskał od króla Kazimierza Jagiellończyka w 1450 r. przywilej na przeniesienie wszystkich swoich wsi dziedzicznych z prawa polskiego na średzkie (z czego 6 wsi leżało w województwie krakowskim, 49 w sandomierskim, a 6 w lubelskim). W spisie tym nie ma wsi Bosowice, z czego wynika, że wniosła ją jego żona, Anna z Tęczyna herbu Topór[11]. W roku 1466 w celu podziału pozostawionej po zmarłym wcześniej Janie Głowaczu schedy zgromadzili się: Jan z Tęczyna, kasztelan krakowski (1459-1470) żonaty z Anną Oleśnicką (córką zmarłego), Anna z Tęczyna (wdowa po zmarłym) i Jan Feliks z Tarnowa, kasztelan wiślicki (1465-1477). Wydzielono wówczas działy dziedziczne braci rodzonych: Jana, Andrzeja, Jana Feliksa i Zbigniewa. Wieś Bosowice w tym podziale nie występuje, z czego wynika, że zapewne Anna z Tęczyna opisane miała na niej dożywocie i w latach 1460-1477 r. Niedługo po jej śmierci posiadł ją syn Jan Feliks Oleśnicki, dziedzic Oleśnicy i Pińczowa[12].

Zapewne Janowi Głowaczowi przypisać należy zbudowanie dworu rycerskiego w Bosowicach, który wymienił współczesny mu Jan Długosz (1470-1480). W opisie tym wieś Boschowicze, w której wymieniono „wyjątkowy” dwór obronny, rycerski (praedium unicum militare), z którego ról dziesięcinę oddawano kościołowi w Kargowie[13]. Pozostałości tego obiektu w postaci piwnic, których mury wykonane są z kamienia łamanego zaś sklepienie, zapewne późniejsze, wykonane z cegły.

Była to zapewne tzw. wieża rycerska w postaci dwukondygnacyjnej budowli z wejściem do kondygnacji piętra umieszczonym na południowej elewacji w postaci przybudówki, a w dolnej jej części znajdowało się wejście do lokalności piwnicznych. Swoją formą dwór w Bosowicach przypominał zapewne zachowana siedzibę rycerską Witkowie (województwo lubuskie)[14].

Dziedzicem wsi i właścicielem rezydencji był wspomniany Jan Feliks Oleśnicki, który odprowadzał dziesięcinę z ról dworskich kościołowi w Kargowie, a z łanów kmiecych, karczmy z rolą i zagrody biskupowi krakowskiemu[15].

Był on żonaty był z Katarzyną z Gruszczyńskich, z którą miał dwóch synów. Pierwszy z nich, Stanisław realizował karierę duchownego, najpierw jako kanonik gnieźnieński (1492), sandomierski (1517) i krakowski (1519), a następnie kantor gnieźnieński (1520), sekretarz króla Zygmunta I Starego (1516-1521) i na koniec biskup poznański (1538-1539)[16]. Od swych rodziców otrzymał do swej dyspozycji wieś Bosowice, którą zastawił w 1508 r. Andrzejowi Marchockiemu, dziedzicowi wsi: Góra, Janowice, Januszowice i Raczyce, ale w 1518 r. wieś wykazana została na powrót jako jego własność[17]. Gdy zmarł w 1539 roku, spadek po nim wziął jego brat Jan Oleśnicy i Pińczowa, żonaty z Elżbietą z Kurozwęk herbu Jastrzębiec (zmarły ok. 1547 r.)[18]. Zapewne drogą kupna wieś stała się własność Zborowskich herbu Jastrzębiec. Jako pierwszy zapewne Marcin Zborowski, a następnie jego syn Piotr, wojewoda krakowski (1574-1589), trzymający m.in. wieś królewską Kargów z prawem patronatu nad tutejszym kościołem parafialnym[19].

 

Nie wiemy, jak potoczyły się losy wsi Bosowice w końcu XVI w., niewykluczone, że jej właścicielem był Andrzej Zborowski. Zapewne na postawie polskiego prawa bliższości, odkupił ją ród Toporczyków. Było to ograniczenia dysponowaniem ziemią w epoce feudalnej polegające m.in. na prawie pierwokupu, które przysługiwało tylko krewnym właściciela. Zapewne zakup przez Zborowskich nie był całkiem zgodny z tym prawem, jako że do Bosowice powrócili do Toporczyków Zagórzańskich[20].

Przekonywują nas o tym wzmianka zawarta w tekście lustracji 1619 r., Hinku, właścicielu wsi Bosowice[21]. Linia ta zapoczątkowana była przez wedle opinii Kaspra Bonieckiego przez Jana (którego pomylił z Janem z Zagorzan herbu Ostoja[22]), a potem przez jego synów: Jana, Piotra, Hinka i Macieja, którzy posiadali jako „bracia niedzielni” wsie Chinków, Kuchary i Zagórzany. „Po Zbigniewie, dziedzicu Kuchar 1564 r., synowie Andrzej, Jan i Piotr…”, podaje dalej Boniecki, nie wiadomo jednak, którego z nich potomkiem był wzmiankowany w 1619 r. Hinek herbu Topór.

Około 1645 r. żył Adam Hinek, fundator tzw. Kaplicy Hinkowej wzniesionej przy kościele św. Piotra i Pawła w Stopnicy, traktowanej zapewne jako mauzoleum rodzinne. Był on żonaty z Ewą z Przytyku Podlodowską herbu Janina, z którą zapewne miał potomstwo. Żył jeszcze w 1674 r., kiedy wraz z Janem Hinkiem piszącym się z Tęczyna, podpisał elekcję z województwa sandomierskiego. Tenże Jan, łowczy nadworny koronny, był mężem Zofii Anny, córki Michała Ścibor Marchockiego i Reginy z Konarskich. Po jej śmierci ożenił się powtórnie z Zofią z Truskolaskich, drugą żoną miał syna, również Jana, ożenionego z Dorotą z Gawrońskich, po którym szło dalsze potomstwo.

Niewykluczone, że to synem tego Adama Hinka był Zygmunt Hinek, sędzia wojskowy, łowczy podlaski (1660-1672), rzekomy starosta drohicki (1661), rzekomy podczaszy przemyski (1669), kasztelan czechowski (1672-1673). Zdarzyło mu się, że w trakcie wojny ze Szwecją w 1655 r. przeszedł z oddziałem na stronę wroga, „…wkrótce jednak podburzył swych towarzyszów do upominania się o żołd, i gdy tego nie otrzymał, powrócił nazad pod chorągiew Jana Kazimierza…[23].

Z żony Eufrozyny z Ossolińskich, córki Zbigniewa kasztelana czerskiego (1655-1663), pozostawił synów: Jerzego, Józefa i Stanisława Hinków oraz córkę Teresę wydaną za Franciszka Dunina herbu Łabędź, powinowatego rodziny Dunin Karwickich[24]. Ostatnia wzmianka na temat tej rodziny znajdujemy w tekście lustracji powiatu wiślickiego z 1663 r. Był to czas wzrostu nowej rodziny w tym rejonie protestanckiej rodziny Karwickich herbu Łabędź[25].

Rodzina ta pochodziła Karwic w powiecie opoczyńskim, w drugiej połowie XVI w. zaczęli osiedlać się w Wiślickiem. Pierwszym z nich był Stanisław Dunin Karwicki, który w 1579 r. posiadał wsie: Żabiec w parafii Pacanów, Szczeglin w parafii Zborówek, i część wsi parafialnej Książnice[26]. Zakupił zapewne również Sieczków w parafii Tuczępy, przypisuje mu się bowiem założenie zboru kalwińskiego w Sieczkowie (vel Grzymale) w 1574 r. Syn Stanisława, Jan Karwicki kupił od Andrzeja Zborowskiego sąsiednie wsie Grzymała i Żerniki Dolne tworząc zwarty klucz ziemski. Majątek ten po jego śmierci trzymała wdowa, odnotowana w 1633 r. jako patronka (świecka opiekunka) zboru sieczkowskiego.

Dwór w Grzymale oznaczony został na Mapie Galicji Zachodniej (1804) na zachodnim krańcu niewielkiego wzniesienia, na którym znajdowały się dwa, prostokątne, równoległe do siebie budynki, oraz mniejszy od nich jeden pojedynczy, stojący na wschód. Wzniesienie to zwane jest dziś Żalówka, znajduje się na gruntach wsi Sieczków (jednak nowo narodzeni mieszkańcy rezydencji zapisywani byli jako zrodzeni we wsi Grzymała). Od strony północnej poprowadzono drogę, która prowadziła do niewielkiej sadzawki (miejsca udzielania chrztu św.). W kierunku północnym, za niewielkim obniżeniem terenu znajduje się miejsce zwane po dzień dzisiejszy Zborek. W miejscu tym na wspomnianej mapie widnieją dwa budynki – zboru i domu ministra. Według sprawozdania z 1704 r. był to „zbór mały ale murowany”, w 1699 r. odnotowano świątynię „luterańską”(!) z dzwonnicą, a jego patronem (opiekunem świeckim) był teść Andrzeja Różyckiego, Stanisław Karwicki. Poniżej tych zabudowań od strony zachodniej znajduje się cmentarz kalwiński, (choć jest bardzo zaniedbany), gdzie pochowany został Stanisław Karwicki[27].

W 1653 r. jako patrona zboru odnotowano jego syna Stanisława Karwickiego (zm. w 1683 r.). Był on żonaty dwukrotnie: z pierwszą miał syna Jana i córki: Annę wydana za Stefana Laskowskiego, Karolinę, żonę Piotra Morsztyna i Aleksandrę, żonę Maksymiliana Morsztyna. Drugą małżonką została Anna Rejówna z Nagłowic, z która miał synów: Andrzeja dziedzica Więckowic (1697) i Stanisława, cześnika sandomierskiego (1688), podkomorzego sandomierskiego (1713).

Tenże Stanisław miał wiele dzieci, z których córka Zofia Anna Karwicka w 1720 r. wydana została za Aleksandra Różyckiego herbu Rola, dziedzica wsi Bosowice, przedstawiciela rodziny piszącej się ze wsi Różyce Trojanowe w województwie łęczyckim. Był on synem Andrzeja Różyckiego starosty żytomierskiego, żonatego z Anną z Chrząstowskich, podstarościanką sądecką, z która miał pięciu synów wspomnianego Andrzeja, oraz Aleksandra, Michała, Bogusława i Stefana. Po śmierci ojca w 1709 r. bracia otrzymali równe części dziedziczne do schedy, w skład której wchodziły posiadłości koło Turska Wielkiego, gdzie znajdował się ich zbór kalwiński oraz cmentarz rodzinny. Mniej więcej w tym czasie część wsi Bosowice zostały przez kupione przez Andrzeja Różyckiego (ojca) od rodziny Hinków Toporczyków[28].

Z owych jego synów Andrzej (ur. ok. 1682 r.), w 1710 r. uzyskał od stryjów zrzeczenie się ich praw do części dziedziczonych dóbr po swym ojcu. W rok potem (1711) ożenił się z Aleksandrą Ludwiką z Duninów Karwickich (zm. 1782), córką Stanisława Karwickiego. Był on już zapewne posiadaczem części wsi Bosowice (potwierdzone w 1713 r.), a żona wniosła mu w wianie wsie Kostki Wielkie i Kostki Małe, wsie położone koło Buska-Zdroju, W dwa lata potem (1715) dokonał z braćmi działów rodzinnych, i w drodze zamiany, stał się pełnoprawnym właścicielem całych Bosowic, Woli Bosowickiej oraz Dąbrówki i zapewne folwarku Toporów. W 1736 r. Aleksandra Ludwika odziedziczyła wraz z siostrami po zmarłym bracie Janie Stanisławie Karwickim wsie Chałupki, Grzymała, Sieczków i Żerniki Dolne. Po uregulowaniach majątkowych z siostrami, dobra te przekazała mężowi. W ten sposób powstał majątek ziemski obejmujący znaczną część obszaru parafii katolickich Kargów i Tuczępy, który w naturalny sposób dzielił się na część zachodnią z siedzibą w Bosowicach i część wschodnią z dworem w Sieczkowie i zborem w Grzymale (choć w literaturze jest na odwrót).

We wsi Grzymale położonej w kierunku północnym od Sieczkowa, za niewielkim obniżeniem terenu znajduje się miejsce zwane po dzień dzisiejszy Zborek. W miejscu tym na Mapie Galicji Zachodniej widnieją istniejące jeszcze wówczas budynki – zboru i domu ministra. Według sprawozdania z 1704 r. był to „zbór mały ale murowany”, w 1699 r. odnotowano świątynię „luterańską” z dzwonnicą, a jego patronem (opiekunem świeckim) był teść Andrzeja Różyckiego, Stanisław Karwicki. Poniżej tych zabudowań od strony zachodniej znajduje się dawne, zapomniane cmentarzysko kalwińskie. Tu zostali pochowani dziedzic tego majątku Andrzej Różycki zmarły 9 XII 1749 r. i jego małżonka[29].

Pozostałe po nich dobra odziedziczył syn Aleksander Różycki, syn Stefana brata Andrzeja. Zapewne jego wnukiem był Ludwik Różycki urodzony około 1754 r., tytułowany szambelanem królewskim, albo poprawniej, generał-adiutantem Jego Królewskiej Mości (od 1782 r.). Został wykazany w Rejestrze Diecezjów Franciszka Czaykowskiego w 1783-1784 jako właściciel dóbr, które obejmowały wsie na terenie parafii Kargów: Bosowice, Wólka Bosowska, Żerniki Dolne, folwark Toporów i osadę młynarką Dąbrówka, a w parafii Tuczępy: wsie Chałupki, Grzymała, Tuczępy i Sieczków. Główna siedziba Różyckich znajdowała się stale w Grzymale. Ludwik Różycki pisał się z Bosowic, ale od 1809 r. Żabca (gmina Pacanów)[30].

On to w roku 1781 r. wziął ślub z Teofilą Marią z Ożarowskich herbu Rawicz. Z małżeństwa narodziło się liczne potomstwo: Stanisław Teodor (ur. 1782), Anna Ludwika (zm. 1784), Samuel Felicjan (1785), Jan Paweł (zm. 1787), Michał Aleksander (1795), Elżbieta Ludwika (ur. 1787), Karol Ludwik (zm. 1795), Konstanty Maksymilian (ur. 1791), Aleksander Filip (ur. 1794) i Eleonora Wiktoria (ur. 1799). Wszyscy chrzczeni w zborze sieczkowskim.

Z tego mniej więcej czasu pochodzi Mapa Galicji Zachodniej (1804), na której zaznaczono zarówno zabudowania zboru sieczkowskiego, oraz obu dworów – w Grzymale i Bosowicach. Zabudowa wsi Bosowice skupiona była na zwartym obszarze, przy rozwidleniu drogi do Kargowa. Na jej krańcu wschodnim zaznaczony został zespół dworski zajmujący teren zbliżony do prostokąta. Zaznaczono dwór zwrócony frontem na zachód, z dwoma oficynami – północną stojąca przy drodze, i południową, za którą znajdował się ogród. W północnej stronie północnej wsi zaznaczono zabudowania cegielni.

Ludwik Różycki pochowany 13 VIII 1809 r. na cmentarzu sieczkowskim, zapewne jako ostatni reprezentant protestanckiej gałęzi rodu. O dalszych losach rodziny Różyckich i ich majątku wiadomo niewiele. Przed 1802 rokiem wieś Żerniki Dolne odpadły od majątku Ludwika Różyckiego na rzecz Joachima i Joanny z Bobrowskich Różyckich i tworzyć zaczęły osobne dziedzictwo [31].

Schedę po Ludwiku wziął zapewne jego syn Stanisław Różycki żonaty z Rozalią z Broniewskich. Małżeństwo miało trojkę dzieci ochrzczonych w zborze w Sieczkowie: Józefa-Hieronima (w 1811 r.), Ludwika Aleksandra (w 1813 r.), i Teofilę Eleonorę (w 1814 r.). Brat Stanisława Aleksander ożenił się z 1817 r. w Szczepanowicach z Heleną z Chrząstowskich, z którą miał dzieci: Stefana Michała (ur. 1818), Walerię Annę (1819), Aleksandra Justyna (1820), i Julię Teodorę (1822 r.)[32].

Pozostała wdowa po Ludwiku Różyckim, Teofila Maria postanowiła zerwać z tradycjami kalwinizmu i w miejsce zboru utworzyła kaplicę katolicką, co miało miejsce w latach 1809-1815). Została oznaczona on na Mapie Kwatermistrzostwa z 1836 r. Dzieci jej zdecydowały się na sprzedaż majątku rodzinie Kamińskich herbu Sulima, z którą byli skoligaceni wcześniej poprzez małżeństwo Józefa Kamińskiego, syna Władysława, z Marianną z Różyckich, jeszcze w 1758 r.[33].

Kamińscy byli posiadaczami Bosowic już w latach 30. XIX w. i zamieszkali w znajdującym się we wsi zespole rezydencjonalnym. Według dotychczasowej wiedzy dwór pochodzi z lat 40. XIX w. podobnie jak pozostałości parku[34].

Na podstawie akt Dyrekcji Ubezpieczeń wiemy, że Kamińscy zamieszkali stary, XV. wieczny jeszcze dwór obronny, reprezentujący typ tzw. wieży mieszkalnej, z pewnością dostosowywany przez późniejszych użytkowników do aktualnych potrzeb[35]. Nowy dwór zaczęto wznosić zapewne przed ok. 1836 r., kiedy powstała we wsi wspomniana cegielnia. Za jego fundatorów uznać należy W. Kamińskiego, a następnie Tomasza i Leokadii z Różyckich Kamińskich wykazanych jako dziedzice wsi Bosowice w 1847 r. Budynek wzniesiony został na planie prostokąta z materiału z rozebranej części nadziemnej wykonano podmurówkę a jego mury nadziemne z cegły. Ma wysuniętą część środkową w elewacji frontowej od zachodu i od strony wschodniej, ogrodowej. Nad nią wzniesiono mieszkalne piętro z kilkoma lokalnościach zajmującego część środkową poddasza[36]. W tym też czasie (1847-1866) zespół dworski w Bosowicach złożony był z następujących budynków:

– dwór murowany z cegły (o wymiarach: parter 46 x 24 ½ x 9 łokcia; piętro 29 x 17 x 16);

– folwark drewniany (o wym. 47 x 18 ¼ x 3);

– chlewy;

– owczarnia i stajnie w drewna w słupy (o wym. 42 ½ x 19 ¼ x 4);

– wozownia (o wym. 92 ¼ x 19 ½ x 4);

– krowiarnia (o wym. 47 ½ x 19 x 6);

– wołownia (o wym. 33 ¼ x 18 ¼ x 3 ¼);

– spichlerz z drewna w słupy (wym. 65 x 14 ½ x 7);

– stodoła (o wym. 77 x 12 ½ x 3 ½);

– stodoła (o wym. 79 ¼ x 18 ¼ x 4)

– szopa (o wym. 18 ½ x 18 x 3 ½);

– stodoła (o wym. 83 ¼ x 15 x 3 1/2);

– szopa (o wym. 39 ½ x 14 ¼ x 3 ¼)’

– kierat (o wym. 20 x 4);

– piec ceglany (o wym. 13 ½ x 12 x 2 ½);

– szopa na słupach (o wym. 29 x 17 ¼ x 1 ¼);

– chałupa z drewna (o wym. 26 x 15 ¾ x 4);

– chlewy;

– stodoła z drewna (o wym. 20 x 10 ¼ x 4;

– chałupa drewniana;

– karczma ze stajnią z drewna (o wym. 42 ½ x 16; 27 ¾ x 15 ¾ x 5);

– chałupa z drewna (o wym. 15 ½ x 7 ½ x 3).

 

Folwark Dąbrówka obejmował:

– dwór folwarczny z drewna (o wym. 44 x 16 x 4);

– stodoła z drewna (o wym. 66 x 17 ½ x 4 ½);

– szopa z chrustu ( o wym. 41 x 10 x 4 1/2);

Folwark Toporów obejmował:

– dwór folwarczny z drewna (o wym. 32 x 12 ¾ x 3 ¼);

– spichlerz z drewna (o wym. 32  x 13 ½ x 4 ½);

-stajnia z drewna (o wym. 62 ½ x 12 ½ x 3 ½);

– stodoła z drewna (o wym. 40 ¼ x 14 ½ x 4 ½; 37 ½ x 15 x 4 )·

Piszący o dworze bosowickim St. M. Przybyszewski wspomina, że Genowefa Kamińska sprzedała majątek. Jej kolejnymi właścicielami w drugiej połowie XIX w. były rodziny: Rózikowskich Goczantów, Kalinków, Staszowskich, Mateckich, a obecnie Nowicckich. Podczas drugiej wojny światowej dwór był w rękach Niemców, a po wojnie mieściła się tu szkoła powszechna, a gruntem zawiadywało Państwowe Gospodarstwo Rolne, w samym dworze umiejscowiono chlewnię i oborę[37].

W spisie ziemian z 1930 r. jako właściciela majątku Bosowice wymieniono Edwarda Kalinkę, zmarłego w 4 V 1939 r., pochowanego w Kargowie[38].



[1] E. Wiśniowski, Rozwój sieci parafialnej…, s. 130.

[2] A. Matoga, Sprawozdanie z badań weryfikacyjno-poszukiwawczych na obszarze 93-65 w woj. kieleckim (badania AZP), mps w archiwum WUKZ w Kielcach.

[3] ZDM IV, nr 870; KDM II, nr 448.

[4] D. Kalina, Dziedzictwo kulturowe miejscowości na terenie gminy Busko-Zdrój. Zarys dziejów, [w:] Miasto i gmina Busko-Zdrój. Dzieje i zabytki, pod red. D. Kaliny, Busko-Zdrój 2014, s. 125-127; 147-154.

[5] ZDM IV, nr 1018; AKP VIII, cz. 1, nr 377; SPPP VII, cz. 2, nr 711; SPPP II, nr 3143.

[6] LB t. 2 s. 445-448.

[7] J. Kurtyka Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, 1997, s. 164.

[8] We wsi Ostrowce Naszan Śmiłowic prepozyt wiślicki (1330-1350) ufundował w pierwszej połowie XIV wieku murowany kościół we wsi Ostrowce, J. Wiśniewski, Historyczny opis … w Stopnickiem…, s. 175.

[9] J. Kurtyka Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kraków 1997, s. 164.

[10] Boniecki, t. 7, s. 4, 284.

[11] Był bratem biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego, ojcem Zbigniewa Oleśnickiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego. Prowadził interesująca karierę – był kasztelanem żarnowskim (od 1425), marszałkiem Królestwa (1430-1440), wojewodą sandomierskim (od 1442), kasztelanem i starostą sandomierskim (od 1440), wielkorządcą krakowskim (od 1439). Zmarł około 1460 r., pochowany został w kościele na Świętym Krzyżu; MRPS I, nr 85; W. Dworzaczek, Genealogia…, tabl. 107; zob. J. Pielas, Oleśniccy herbu Dębno w XVI-XVII wieku. Studium z dziejów zamożnej szlachty doby nowożytnej, Kielce 2007.

[12] SPPP II, nr 4191.

[13] LB t. 2. s. 448. Kolejne potwierdzenie istnienie ról dworskich pochodzi z 1529 r., LR, s. 161-162.

[14] L. Kajzer, J. Salm, S. Kołodziejski, Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001, s. 469.

[15] LB t. 2. s. 448.

[16] Oleśnicki Stanisław (1469-1539) biskup poznański, PSB t. 23 s. 773; A. Wyczański, Między kulturą a polityką. Sekretarze Zygmunta Starego 1506-1548, Warszawa 1990, s. 260.

[17] Pawiński, s. 488; Niesiecki t. 6, s. 346.

[18] MRPS IV, vol 2, nr 11998.

[19] Pawiński, s. 226-229.

[20] Niesiecki, t. 8, s. 131; W. Dworzaczek, Genealogia…, tabl. 133. Zob. J. Bardach, Historia państwa i prawa Polski, t. 1, Warszawa 1964.

[21] Lustracja 1619 r., k. 91v.

[22] Urzędnicy małopolscy…., s. 373.

[23] Uruski, t. 5, s. 148; Niesiecki, t. 4, s. 400; Urzędnicy małopolscy …., s. 182; Urzędnicy podlascy…, s. 168.

[24] W. Dworzaczek, Genealogia…, tabl. 144; Uruski, t. 5, s. 148.

[25] Lustracja 1663, cz. 2, s. 218.

[26] Pawiński, s. 230-231.

[27] W. Kriegseisen, Ewangelicy polscy i litewscy w epoce saskiej (1696–1763), Warszawa 1996; J. Feldman J., Sprawa dysydencka za Augusta II, „Reformacja w Polsce” R. 3: 1924 nr 9-10 s. 92-96; J. Łukaszewicz, Dzieje kościołów wyznania helweckiego w Litwie, t. 1, Poznań 1842 s. 390.

[28] S. Konarski, Szlachta kalwińska w Polsce, Warszawa 1936, s. 260; Niesiecki, s. …; Urzędnicy województwa kijowskiego i czernihowskiego…, s. 139; PSB t. 32, s. 511. Na temat zboru w Tursku, zob. M. Florek, „Zamczysko” w Tursku Wielkim koło Połańca (przyczynek do badań nad nowożytnymi fortyfikacjami ziemnymi, „Archeologia Historica Polona“, t. 15, z.1, 2005, s. 267-277.

[29] W. Kriegseisen, Andrzej Różycki h. Rola ok. 1682-1749, hasło: PSB t. ; s.  ; E. Taylor, Rolicze z Trojanowych Rożyc Rożyccy, Poznań 1936 s. 77-84.

[30] „Regestr Diecezjów” Franciszka Czaykowskiego…, s. 309, 313.

[31] S. Konarski, Szlachta kalwińska, Warszawa 1936, s. 260-263.

[32] Tamże.

[33] Uruski, t. 6, s. 177.

[34] ZAiBwP t. 15, s. 185; KZSP t. III, z. 1, s. 6; L. Flagorowska, Bosowice, gm. Stopnica. Katalog zabytkowych parków, Kraków 1973, mps w archiwum WUOZ w Kielcach.

[35] Por. A. Marciniak-Kajzer, 1991, s. 183.

[36] Plan domu mieszkalnego DU, sygn. 112; KZSP t. 3, z. 1, s. 6 J. Krzepela, s. 95-6; SGKP, t. 1, s. 342.

[37] J. Kuczyński, Bosowice, powiat Busko, „Z Otchłani Wieków”, R. 25: 1959, z. 2, s. 138; por. S. M. Przybyszewski, Ziemianie, pałace, dwory i dworki nad Nidzicą i Szreniawą, Nidzica 2012, s.

[38] Spis ziemian Rzeczypospolitej Polskiej w roku 1930. Województwo kieleckie i krakowskie, oprac. T. Epsztein, S. Górzyński, Warszawa 1990, s. 26.